همه چیز درباره اظهارات رئیس سازمان بهزیستی کشور پیرامون تماس 83 درصدی زنان با خطوط تلفن مشاوره و اعتیاد
تعداد بازدید : 118
روزنه های امید برای زنان آسیب دیده
دو سه روز قبل، رئیس سازمان بهزیستی کشور «انوشیروان محسنی بندپی» در جریان جشنواره روز دختران، ضمن تاکید بر این نکته که «زنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور، در خانواده به مراتب تاثیرگذارتر از مردان هستند»، به بیان چند نکته مهم و قابلتامل پرداخت. وی گفت: «بیش از 83 درصد از تماس گیرندگان با خط تلفن مشاوره به شماره 1480 و خط ملی اعتیاد به شماره 09628 زنــان بودند» و از «گسترش 41 خانه امن در سراسر کشور برای حمایت از زنان و دختران در معرض آسیب و خشونت» خبـــر داد. با انتشار این خبر، شاید برای افراد زیادی، بهخصوص زنان این سوالات پیش بیاید که خط تلفن مشاوره چیست و چه خدماتی به شهروندان میدهد؟ خط تلفن اعتیاد، چه کاربردی دارد؟ خانه امن کجاست و در چه شرایطی به کار می آید؟ منظور از آسیب و خشونت چیست و در مواجهه با چنین موقعیتی، باید چگونه برخورد کرد؟ پرونده امروز زندگیسلام به بهانه این خبر، قرار است به سوالات این حوزه پاسخ دهد.
خانه امن کجاست؟
یک وکیل، یک کارشناس و یک جامعهشناس از ابعاد گوناگون این طرح میگویند
این خانه امن است
تعریف خشونت، گستردهتر از کتک است
هانیه مرادی، وکیلِ پایه یک دادگستری، درباره خشونت خانگی علیه زنان به «زندگی سلام» می گوید: «در قوانین ایران، فقط ضرب و جرحی که منجر به شکستگی و کبودی وآثار فیزیکی شود و قابلِ تایید پزشکی قانونی باشد، خشونتِ خانگی محسوب می شود. و فرقی هم ندارد درباره زنان اِعمال شود یا مردانِ مریض و مهجور و کودکان و سالمندان. تنها شکلی از خشونت که قابلِ پیگیریِ قانونی است، همین است. در حالی که همه مان می دانیم خشونت، همیشه ضرب و جرح نیست و نمود بیرونی خشونت، همیشه جسمی نیست؛ گاهی آسیب های روحی و روانیِ خشونت، عمیق تر و وحشتناک تر است. کتک، بدترین نوع خشونت علیه زنان نیست. کبودی و زخم و شکستگی خوب می شوند ولی قدرت و شادابی و اعتماد به نفسی که از یک زن در طول ماه ها و سال ها گرفته می شود، گاهی هرگز ترمیم نمی شود. من موکل خانمی داشتم که اگر وقتِ بیرون رفتن از منزل، کلید خانه را فراموش می کرد، همسرش برای تنبیه در را به رویش باز نمی کرد. موکلی داشتم که توسط همسرش در خانه زندانی می شد و همسرش به او غذا نمی داد. موکلی داشتم که مریض بود اما همسرش با این فرض که تمارض می کند، مانعِ مراجعه اش به پزشک بود و... خب این ها همه با تعاریف انسانی، خشونت خانگی است اما چون در قوانینِ ما جرم به حساب نمی آید، اگر دادنامه ای با این عناوین تنظیم شود، رد دعوا می شود و پیگیری ها به جایی نمی رسد. چه خوب است که خانههای امن بهزیستی، نه فقط به زنان کتکخورده، بلکه به زنانی تحت اینگونه خشونتها هم پناه دهند.»
خانههای امن، برای زنانی در شرایطِ ناامن
موسوی، از کارشناسان امور آسیب دیدگان سازمان بهزیستی، درباره خشونت خانگی علیه زنان و خانه های امنِ بهزیستی، به «زندگی سلام» می گوید: «معمولا بیشتر زنان در همه جای دنیا، با این تفکرِ رایج که «همسرم چون دوستم دارد و روی من حساس است، پس حق دارد با هر ابزاری کنترلم کند»، نادانسته تن به خشونتِ خانگی می دهند. زنانِ خشونت دیده، زنانی هستند که به شکل های مختلفِ عاطفی، روانی، جسمی، جنسی و مسامحه و غفلت، تحتِ آزارند و شرایط امنی در خانه ندارند. معمولا در جامعه ما، زنان به دلایل فرهنگی و تربیتی، از این آزار و اذیت ها گذشت و چشم پوشی می کنند که گاهی در بلندمدت منجر به آسیب های شدید و حتی فوت شده. در سال هایی نه چندان دور، زنان خشونت دیده به خانه والدین یا فامیل می رفتند اما این روزها و با گسترده شدنِ اجتماع و تغییر سبک زندگی، معمولا زنان ترجیح می دهند وبالِ گردن بقیه نباشند. این جاست که با حضور در جامعه، دچار آسیب ها و سوءاستفاده های ثانویه می شوند. خانه های امن، با رویکرد اسکان موقتِ زنان خشونت دیده، برای درامان ماندن این زنان از آسیب های اجتماعیِ بعد از بیرون آمدن از خانه، طراحی و راه اندازی شد. زنانِ خشونت دیده، می توانند از یک روز تا شش ماه در این خانه ها ساکن باشند و در این مدت، خدماتِ تخصصی این خانه ها مثلِ خدمات پزشکی و مشاوره، شامل حالشان می شود. این زنان در زمانی حدود 20 روز مورد ارزیابی قرار می گیرند تا علل و ریشه خشونت و راه های مناسب حلِ مسئله، مشخص شود. در این میان، فرد آزاردهنده نیز مورد مشاوره و آموزش قرار می گیرد تا به سطح مناسبی از سلامتی و سازگاری برسد و شرایطِ کلی خانواده، سامان دهی شود. این خدمات از طریقِ تماس با شماره 123 در دسترس است. ضمن این که تمامِ مراحلِ گفته شده، قانونی و با مجــوز قضایی است.»
مهمترین خدمت به خانوادهها، آموزش مهارت سازگاری است
فرید صادقی جامعه شناس، طرح خانه های امن سازمانِ بهزیستی را این گونه تحلیل می کند: «معمولا در کشور ما، اغلب خدمات فرهنگی به خانواده ها، یا به قبل از ازدواج و نحوه انتخاب صحیح همسر برمی گردد یا به بعد از اختلاف و فاجعه؛ در حالی که مهم ترین نکته، آموزش مهارت های سازگاری است. شما اگر مناسب ترین انتخاب را هم داشته باشید، گریزی از اختلاف و چالش نیست؛ باید سازگاری، با وجود کمی و کاستی ها، بدون دعوا و خشونت کلامی و فیزیکی و رفتاری را یاد گرفت. اجرای چنین طرح هایی، شاید در نگاهِ اول، مثبت ارزیابی شود اما ممکن است در بلندمدت، آسیب هایی مثلِ حقوقی شدن فضای خانه و خانواده داشته باشد که خب، ملاحظاتِ مضاعفی را می طلبد. مبادا با هدف احقاق حقوق زنان و کمک به حفظ بنیان خانواده، قبح بعضی مسائل ریخته شود و حریم خانوادگی از بین برود و سازمانی مثل بهزیستی که متولی سامان دهی خانواده است، به عاملِ جدایی زن و مرد تبدیل شود. باید بخش زیادی از همت و توانِ نرم افزاری و سخت افزاری این گونه نهادها، قبل از هر چیز، به آموزش مهارت های سازگاری و بهبود روابطِ بین فردی اختصاص باید تا خانواده، به مکانی برای صلح و سازش تبدیل شود.»
همهچیز درباره خط ملی اعتیاد و خط مشاوره
در گفتوگو با معاون پیشگیری بهزیستی خراسان رضوی
۲ خط تلفن نجات بخش
مجید حسین زاده
جدیدترین آمارها از تماس های مردم با خطوط ملی اعتیاد و خط مشاوره و استفاده از این خدمات، نشان می دهد این طرح سازمان بهزیستی با موفقیت های نسبی همراه بوده است. برای رسیدن به جواب سوالاتی مانند این که این خطوط تماس برای چه افراد و موقعیتهایی است و چه خدماتی می دهد، با «مسعود هنربخش»، معاون پیشگیری بهزیستی خراسان رضوی تماس گرفتیم که در ادامه گزیده ای از این مصاحبه را خواهید خواند.
چه افرادی برای دریافت چه خدماتی می توانند با خط مشاوره تماس بگیرند؟
خط صدای مشاوربه شماره 1480 تقریبا از اوایل سال 78 شروع به کار کرده و نزدیک 20 سال سابقه دارد و من یکی از اولین کارشناس های صدای مشاور بودم. همه افراد برای حل مشکلات شان در همه زمینه ها می توانند با خط مشاوره بهزیستی تماس بگیرند. در این مراکز، مشاورهای متعدد با تخصص های مختلف حضور دارند که توسط سیستم به آن ها ارجاع داده می شود. بنابراین فردی که مشاوره تحصیلی، مشاوره زوج، پیش از ازدواج و اختلالات بالینی همچون اضطراب و افسردگی یا حتی تربیت فرزند می خواهد، با این شماره تماس می گیرد و راهنمایی می شود. در ضمن مشاوران این طرح، دوره های خاصی هم باید بگذرانند چراکه نحوه مشاوره تلفنی با مشاوره حضوری بسیار متفاوت است و برقراری رابطه درمانی در حالتی که مشاور و مراجعه یکدیگر را نمی بینند، کار بسیار سختی است.
بیشتر سوالات مردم در تماس با خط مشاوره مرتبط با چه موضوعاتی است؟
بیشتر درباره مسائل زندگی مشترک است. همان طور که اعلام رسمی هم شده، بیشتر تماس گیرندگان خانم های متاهل هستند که در شیوه ارتباط با همسرشان به مشکلاتی برخورد کردند. بیشتر سوال ها هم به طور خاص درباره مسائل سکشوال (جنسی) است.
ظاهرا بیش از 80 درصد تماس گیرندگان با خط ملی اعتیاد هم خانم ها هستند. درست است؟
بله. در خط ملی اعتیاد هم به شماره 09628 بیشتر سوالات تماس گیرندگان در خصوص علایم فرد مصرف کننده است و این که خانواده چه کمکی برای ترک به فرد مصرف کننده می تواند بدهد. در خصوص شیوه های برخورد با معتادان و موثرترین شیوه های درمانی برای ترک اعتیاد هم راهنمایی های قابل قبولی توسط کارشناسان این طرح ارئه می شود.
به عنوان سوال آخر چقدر این طرح ها را موفق می دانید؟ آیا از رضایت مردم آماری دارید؟
ما به عنوان مجریان این طرح، نمی توانیم ارزیابی دقیقی داشته باشیم و باید مردم به این سوال پاسخ دهند. با این حال، تماس گیرندگان با صدای مشاور به دلیل در دسترس بودن آن که از ساعت 8 صبح تا 8 شب پاسخ گو است و هزینه بسیار اندکی روی قبض تلفن شان بابت این خدمت پرداخت می کنند، اثربخشی قابل توجه این طرح را لمس می کنند. این طرح ها به خصوص در مواقعی که افراد با بحران ناگهانی مواجه می شوند، آن ها را از اقدام های تکانه ای دور می کند و این تاثیر مهمی روی جامعه خواهد داشت.