پای حرفهای سه نفر از خیرین متخصص و موفــق حوزه سلامت
برخی از متخصصان، بیمار را به چشم منبع درآمد میبینند
مهین رمضانی-کمکهای خیرخواهانه در حوزه سلامت، طیف وسیعی از خدمات را شامل میشود؛ اما اهتمام به بُعد «پیشگیری»، دوشادوش «آموزش و تربیت نیرو» و «تجهیز مراکز درمانی»، نکته ای است که این سالها، خیرینِ سلامت توجه ویژه ای به آن دارند.
در گفتوگوی اختصاصیِ امروز، با تعدادی از خیرین حوزه سلامت و دغدغههای آنان آشنا میشویم؛ افرادی که به خاطر سلامتی هموطنانشان، سختیها و مشکلات کار را به جان میخرند تا به اهداف والای انسانی و بشردوستانهشان جامه عمل بپوشانند و از اندیشه و سرمایه ای که خداوند در اختیارشان قرار داده، بالی بسازند برای پرواز، برای اوج گرفتن. مطالبی که در ادامه میآید، حاصل نشستی صمیمانه با سه نفر از حاضران در جمع خیرین سلامت است؛ یک پزشکِ مشهور: پروفسور «کریم نیرنیا» و یک زوج که هر دو مهندس و پیگیر ایجاد زیرساختهای بهداشت و سلامت در کشور هستند: «علیرضا کلاهان» و «آرزو حیدریان». با آنها ، فعالیتها و دغدغههایشان بیشتر آشنا میشویم.
همجواریِ تخصص و احساسمسئولیت
پروفسور کریم نیرنیا، رئیس ایرانی انستیتو پزشکی مولکولی و سلولدرمانی و سرپرست موسسه بین المللی پزشکی فردمحور دوسلدورف آلمان و مشاور ارشد علمیپزشکی شورای مشارکتهای زنانِ مجمع خیرین سلامت استان خراسانرضوی ، هموطنِ شیرازی ماست که با پیگیریها و رفت و آمدهای زوج کلاهان و حیدریان به مجمع خیرین سلامت پیوسته است. مردی که به طور معمول در دورههای حضورش در ایران، میان خیرین حوزه سلامت، حضور موثری دارد و با دغدغه آموزش نیروهای توانمند و کارآمد، اهتمام ویژهای به زیرساختهای سلامت جامعه ایرانی دارد. وقتی میبینی یک متخصص ایرانی و مطرح در سطح بینالمللی، متواضعانه در جمع خیرین سلامت فعالیت دارد، خوشحال میشوی و به خودت میبالی. پروفسور معتقد است وقتی نیازهای حوزه بهداشت و سلامتِ جامعه بررسی و بر همان اساس نیرو تربیت شود، نتیجه بهتری حاصل میشود: «ما باید برای تربیت نیروهای کارآمد تلاش کنیم، چرا که اگر بیمارستانها و تجهیزات مدرن داشته باشیم اما متخصص نداشته باشیم، خروجی مناسبی نخواهیم داشت». نیرنیا که با وجود خستگی شرکت در همایش و سخنرانی در دانشگاه فردوسی مشهد، با مهربانی ما را پذیرفته، معتقد است: «حوزه سلامت از جمله حوزههایی است که همه در قبال آن مسئولیم و موفقیت در این حوزه با شعاردادن و سیاست زدگی تناسبی ندارد.»
نقش حیاتیِ «پیشگیری» و «تشخیصِ بهنگام»
پروفسور نیرنیا حرفهای جالبی درباره پیشرفت در پیشگیری و تشخیص بهنگامِ بیماریها دارد: «امروزه با روشهای نوین، میتوان ماهها و حتی سالها قبل از بروز بیماریهایی مانند سرطان، آن را تشخیص داد و این، قدم بسیار مهمی در حوزه سلامت و پیشگیری است. در حال حاضر در ایران، هزینههای درمان یک بیماری مثل سرطان، برای هر فرد حدود 200 میلیون تومان است؛ در حالی که انجام تستهای تشخیصی برای افراد مشکوک، 50 میلیون تومان هزینه دارد و با یک حساب ساده میتوان فهمید پیشگیری، علاوه بر کم کردن بار روحیِ ناشی از بیماری که گریبان خانوادهها را میگیرد، با چه کاهش هزینه ای همراه است. روشهای تشخیص و پیشگیری از بیماری، فقط مربوط به سرطان نیست، بلکه در زمینه بیماریهای قلبیعروقی هم چنین است. مثلا در ایران معمولا فردی که دچار سکته میشود، فوت میکند. اما در دنیا آزمایشی وجود دارد که احتمال سکته تا 6 ماه آینده را مشخص میکند و با توجه به میزان خطر، به فرد توصیههای لازم میشود تا به محدوده امن سلامت بازگردد. ولی متاسفانه این تجهیزات در کشور ما وجود ندارد و دو سال است که مجمع خیرین سلامت به اهمیت این روشهای تشخیصی، به اضافه تربیت نیروهای متخصص که قبلا عرض کردم، پی برده و به دنبال ایجاد آن است.»
استرس، بلای جان سلامت
به گفته پروفسور نیرنیا، استرس، یکی از مهمترین عوامل به خطر افتادنِ سلامتی آدمهاست: «بدن هر فرد روزانه، میزان مشخصی انرژی دارد که برای کارهای روزانه صرف میشود؛ فعالیتهایی مثل تپیدن قلب، تنفس، سیستم ایمنی، تکثیر سلولی (که درهرتکثیر، میلیاردها اطلاعات تکثیر میشود). اما اگر فرد مدام در معرض استرس زندگی کند، بخش زیادی از انرژی بدن صرف مبارزه با استرس میشود؛ دستگاههای بدن چون انرژی کافی دریافت نمیکنند، به خوبی کار نمیکنند و جلوی فعالیت سلولهای ناسالم گرفته نمیشود، عفونت به بدن راه پیدا میکند و همه اینها شاید حتی به ابتلا به سرطان منجــر شود. در عین حال، همه عوامل محیط پیرامون ما، نقش تعیین کننده ای درباره سلامتی یا بیماری مان دارند: تابش آفتاب، تغذیه، کیفیت زندگی و...؛ اگر به همه این عوامل توجه کنیم، میتوانیم از بیماریهای جسمی و روحی بسیاری پیشگیری کنیم.»
آموزش، تجهیز، فرهنگسازی
با این مقدمهها، به ارزش و جایگاه بسیار مهم آموزش و تجهیزات تشخیص و پیشگیری در حوزه سلامت پی میبریم: «ناگفته پیداست که باید یک مرکز پژوهشی پیشرفته در کشور داشت تا به زیرساختهای سلامت جامعه بپردازد. متاسفانه کمبود فناوریهای روز دنیا و جا نیفتادن فرهنگ سلامت، باعث شده برخی متخصصان ما به بیمار، به چشم منبع درآمد نگاه کنند. بیمار را بارها ویزیت میکنند، همایش و سمینار ترتیب میدهند، بی اینکه نتیجه و فایده ای داشته باشد. باید به جای اینها یا حداقل در کنار این کارها، به فکر ارتقای سواد سلامت که شاه کلید بهداشت عمومی است باشیم. در حال حاضر هر ساله، حدود 10 هزار نفر بیمار برای مداوا از ایران به آلمان مراجعه میکنند. اگر متوسط درمان هر نفر50 هزاریورو باشد، سالانه 2هزارمیلیارد توسط ایرانیها در خارج از کشور برای درمان هزینه میشود که در 80 درصد موارد هم نتیجه مطلوب حاصل نمیشود. حال اگر بتوان با برگزاری برنامه آموزشی به پزشکان ایرانی کمک کرد مطابق علم روز دنیا، با افراد مشکوک به بیماری برخورد کنند یا بیماران خود را مداوا کنند، کار خداپسندانه ای به نفع بهداشت و اقتصاد کشور نیست؟ مهم ترین هدف مجمع خیرین سلامت، رسیدن به این نقطه است.»
درباره مجمع خیرین سلامت خراسانرضوی و شورای مشارکت زنان
مهندس آرزو حیدریان، همسر مهندس کلاهیان، مدیرعامل مجمع خیرین سلامت هم در گفتوگو با زندگیسلام، با اشاره به فعالیت طولانی این مجمع، میگوید: «مجمع خیرین سلامت، به نیت ارائه خدمات بهداشت و سلامت به جامعه، در مراکز تمامی استانهای کشور ایجاد و ثبت شده است و تا امروز فعالیتهای خوبی در زمینه ایجاد زیرساختهای سلامت مثل ساخت بیمارستان، تامین تجهیزات، تربیت نیرو و گسترش سواد سلامت داشته است. منتها از آنجا که هرجا زنان قدم به میدان گذاشته اند، چرخه فعالیت پر شتاب تر وموفق تر به گردش درآمده است، از حدود 7 ماه پیش «شورای مشارکتهای زنان» به عنوان اولین شورا در استان خراسانرضوی و شهر مشهد در دانشگاه علوم پزشکی راه اندازی شد و طی حکمی، من به عنوان ریاست شورا معرفی شدم. البته فعالیتهای خیرخواهانه و فرهنگی من و همسرم به سالها پیش از این برمی گردد. زمانی که ما بخشی از درآمد ماهانه خود را به ایتام اختصاص دادیم و از سال 87 به فکر فعالیت در حوزه سلامت ایتام افتادیم.»
اولویت اول مجمع: افزایش سواد سلامت
در ادامه، مهندس حیدریان به سه حوزه فعالیت مجمع و شورا اشاره میکند و میگوید: «ساخت و احداث بناهای حوزه سلامت و تکمیل بناهای نیمه تمام، مددکاری بیماران، پیشگیری و آموزش و پژوهش؛ سه محور فعالیتهای مجمع خیرین سلامت و شورای مشارکت زنان است. منتها اولویت اول ما، پیشگیری و آموزش به منظور افزایش سواد سلامت جامعه است.»
در حوزه درمان چه کردیم؟
در ادامه، مهندس کلاهان، مدیر عامل مجمع به ضرورت شفاف بودن فعالیتهای این نهاد اشاره میکند و فهرستوار، برخی از مهمترین فعالیتهای این جمع از خیرین را این گونه شرح میدهد:
* احداث پایگاه اورژانس شادروان حیدریان که بار زیادی از دوش اورژانس مشهد برداشته است.
* افزایش دو برابری ظرفیت آی سی یو بیمارستان موسی بن جعفر(ع) با افتتاح آی سی یو شادروان حیدریان در قوچان
* کمک به ساخت و تکمیل پروژه دیالیز و شیمیدرمانی در قوچان
* همکاری مشترک در پروژه ساخت و تجهیز اورژانس زنان بیمارستان شهدا در قوچان
* افتتاح اولین مرکز آموزشیپژوهشی و پیشگیرانه خیرین در حوزه سلامت با هدف افزایش سواد سلامت و پیشگیری از بیماریها
* باتوجه به اینکه معتقدیم اگر در شهرستانها ، بخش مددجویی فعال شود، به مراجعه به مشهد نیاز نیست و یکی از نتایج آن کاهش هزینه ایاب و ذهاب است، تلاش برای فعال کردن مددکاری بیمارستانهای قوچان، تربت جام و... از دیگر فعالیتهای مجمع است.
در حوزه آموزش و پیشگیری چه کردیم؟
مهندس حیدریان، به اطلاع رسانی و آموزش به عنوان عامل مهم در پیشگیری از بسیاری بیماریها تاکید میکند و به برنامههایی که در این حوزه به کمک سازمانهای مردمنهاد در مدارس و بیمارستانها ترتیب داده اند اشاره میکند:
* بیش از 30 نشست مشترک با مشاورارشد مجمع؛ پروفسور نیرنیا، به ویژه برای بیماریهای مرتبط با زنان به منظور برخورداری از علم و فناوری روزِ دنیا.
* انعقاد تفاهم نامه همکاری با آموزش و پرورش استثنایی برای افزایش همکاری که یکی از ثمرات آن، افتتاح اولین پارکگلخانه خیر ساز، مختص کودکان اوتیسم است.
* تجلیل از پرستاران بیمارستانهای استان در هفته پرستار
* تجلیل از بانوان ورزشکار و مدال آور به عنوان نمادهای سلامتی
* ایجاد زمینه فعالیت نابینایان خیریه امام علی(ع) در قالب برنامههای تابستانی و ایجاد امکان ورزشهای آبی برای آنها.