علیرضا کاردار- شاید شما یکی از کسانی باشید که علاقه بسیاری به تماشای فیلم های ترسناک دارند یا در اطرافیانتان کسانی را دیده اید که با لذت به تماشای این گونه فیلم ها می نشینند و شما زیرچشمی آنها را می بینید که با چه علاقه ای دریده شدن شکم قربانی را نگاه می کنند یا با لبخند منتظرند تا روح سرگردان فیلم از زیر تخت بیرون بیاید و خرخره نقش اول را بفشارد! بدون شک این ژانر فیلم در جهان طرفداران بسیاری دارد و در کنار کمدی یکی از درآمدزاترین گونه های صنعت سینماست که چرخ های اقتصاد سینمای جهان را می چرخاند. روی همین حساب یک فیلم هرچه بیشتر بترساند موفق تر است و از سوی عوامل که به دنبال سود هستند کمتر به پیامدهای فیلم در ذهن مخاطب توجه می شود. چرا فیلم های ترسناک طرفدار دارد، چند نوع فیلم ترسناک داریم، ترسناک ترین فیلم های تاریخ کدامند و آیا دیدن این نوع فیلم ها ضرری دارد یا نه؟ سعی می کنیم در این پرونده پاسخ این پرسش ها را بدهیم.
اخطار! لطفا اگر می ترسید، به تنهایی این پرونده را نخوانید!
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
فیلم ترسناک (Horror) به فیلمی گفته می شود که ﺍﺣﺴﺎسی رﻧﺞ ﺁﻭﺭ، ﺩﺭﺩﻧﺎﮎ ﻭ ﻣﺸﻤﺌﺰﮐﻨﻨﺪﻩ ﺍﺯ ﺗﺮﺱ و ﺍﻧﺰﺟﺎﺭ در بیننده به وجود آورد. این ژانر نیز به زیرگونه های متنوعی تقسیم می شود مانند:
اکشن ترسناک: شامل مواردی مانند نیروهای شیطانی، رویدادها یا شخصیت های ترسناک از قبیل گورستان، شیاطین، حیوانات مسخ شده، خون آشام ها و زامبی ها.
کمدی ترسناک: ترکیبی از عناصر کمدی و تخیلی ترسناک است که به نوعی کمدی سیاه را نیز در بر می گیرد.
بدن ترسناک: بر مبنای تخریب، انحطاط آناتومی بدن، حرکات غیر طبیعی یا تلفیق بدن انسان و اندام هیولا.
تعطیلات ترسناک: یک قاتل روانی و زنجیره ای که لباس بابا نوئل، آدم برفی، جن و یا دیگر شخصیت های کریسمس را می پوشد به شیوه ای خشونت آمیز در تعطیلات دست به قتل می زند.
درام ترسناک: فیلم بر روابط عاطفی و خانوادگی در یک محیط ترسناک، تمرکز دارد و عناصر ترسناک اغلب در پس زمینه قرار دارند.
ترسناک روانی: متکی بر ترس شخصیت، احساس گناه، باورها، بی ثباتی عاطفی و با حضور ارواح و اتفاقات فراطبیعی است.
علمی تخیلی ترسناک: درباره بیگانگان قاتل، دانشمندان دیوانه و آزمایش های اشتباه است.
فیلم اسلشر: گونه ای که در آن قاتل روانی، قربانی را با وسیله ای تیز مانند چاقو، تبر، یا ساطور به قتل می رساند.
فیلم اسپلیتر (شلپ شلوپی!): در این فیلم ها از خشونت و جلوه های ویژه خون و امعا و احشا در آسیب زدن به بدن انسان استفاده می کنند.
فراطبیعی: درباره ارواح شوم، ارواح کینه توز، جادوگران، شیاطین و دیگر وقایع فراطبیعی است که اغلب عناصری از باورهای قدیمی را هم در خود دارند.
گوتیک: از ترکیب وحشت و مضامین عاشقانه به وجود آمده است.
وحشت طبیعی: درباره اتفاقات ترسناک در طبیعت مانند بیماری های لاعلاج و جانوران جهش یافته و حیوانات و گیاهان طبیعی بی آزار است که به قاتلانی خونسرد تبدیل می شوند.
زامبی: درباره احیای اجساد است که به قاتلان غیر قابل کنترل و بی فکری تبدیل می شوند که به راحتی از بین نمی روند و زیر مجموعه هایی مانند کمدی زامبی یا آخرالزمانی نیز دارد.
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
هرکسی به دلیلی فیلم مورد علاقه اش را تماشا می کند. از آموزش و تغییر نگاه به دنیا و مفاهیم فلسفی گرفته تا سرگرمی و ماجراجویی و حتی ترشح آدرنالین. کسانی که طرفدار فیلم های ترسناک هستند هم دلایل مختلفی برای تماشای این نوع فیلم ها دارند که به خاطر نوع محتوای سینمای وحشت، یادگیری و زیبایی شناسی و... جایی در آن ندارد. به طور کلی می توان موارد زیر را دلیل دیدن آثار ترسناک بیان کرد:
غرق شدن در ترس بزرگنمایی آنچه وجود ندارد یا غیر قابل دسترسی است یکی از عوامل ایجاد ترس است. ترس از خصوصیات ذاتی انسان است که به علت شناخت نداشتن نسبت به عوامل خارجی برای تسکین شخص ایجاد می شود. برای همین افراد با تماشای فیلم های ترسناک احساسات خود را تخلیه می کنند.
تخلیه هیجانی: شاید مهم ترین دلیل تماشای فیلم ترسناک همین تخلیه هیجانات روانی و تجربه لذت بعدش باشد.
کنجکاوی: کنجکاوی بشر در کشف ناشناخته ها و پی بردن به چیزهایی فراتر از دنیای عینی و ملموس یکی از دلایل تماشای این گونه فیلم هاست.
فرافکنی: انسان خشم خود را به جای عوامل ترسناک قرار می دهد و سعی می کند با فرافکنی به هیجانی خوشایند برسد.
اختلالات روانی: در موارد حاد، دلیل علاقه به فیلم های ترسناک می تواند به اختلالات سادیسمی (دگرآزاری)، مازوخیسمی (خودآزاری) و جامعه ستیزی مربوط باشد.
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
انتظار ما از تماشای یک فیلم چیست؟ بابت وقتی که صرف تماشایش می کنیم، قرار است چه چیزی عایدمان شود؟ فواید یک فیلم خوب را می توان در چند چیز دانست: سرگرم مان کند، باعث شود تجربه هایی را که در زندگی روزانه نداریم، ببینیم مثل غم و شادی و ترس و... دریچه ای تازه رو به ذهن ما نسبت به دنیا و آدم هایش باز کند، با چالش های رفتاری و ذهنی شخصیت ها بتوانیم همذات پنداری کنیم و در موقعیت های مشابه تصمیم درست بگیریم و... . فیلم زیرژانر اسلشر یا سلاخی که جزو ژانر اصلی وحشت در سینما تعریف می شود فقط از منظر روایت پیچیدگی های ذهنی آدم های روان پریش و تلاش انسان ها برای بقا می تواند برای ما نکاتی داشته باشد، اما واقعاً در تماشای یکسره چنین آثاری چه فواید دیگری هست که بخواهیم ترس و اضطراب را میهمان ذهنمان کنیم؟ در مقابل زیرژانر اسلشر، گونه سینمای وحشت که مبتنی بر عناصر متافیزیکی است می تواند برای ما ملموس تر باشد. به طور معمول در آثار برگزیده این نوع فیلم ها، مفاهیم خیر و شر با زبانی استعاری بیان می شود، هدف فیلم فقط میخکوب کردن مخاطب نیست. سری فیلم های «طالع نحس» نمونه خوبی است از این گونه فیلم ها؛ در طالع نحس شاهد حضور فرزند شیطان در منزل سفیر آمریکا در انگلستان هستیم. با مرگ سفیر، رئیس جمهور آمریکا فرزندخوانده سفیر را به فرزندی قبول می کند و فرزند شیطان پایش به کاخ سفید هم باز می شود. اما در هر شرایطی نباید فراموش کرد تماشای فیلمی که ضرر و زیان جسمی و روحی داشته باشد، منطقی نیست و این ضرر و زیان برای افراد مختلف با روحیات متفاوت یکسان نیست. گاهی حتی فیلم به خودی خود اثر بدی ندارد اما تماشای زیاد چنین فیلم هایی حتی با محتوای سالم هم اثر بدی خواهد داشت.
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
به تعداد علاقه مندان به سینمای وحشت می توان فهرستی از ترسناک ترین فیلم ها را ارائه داد! برای همین به سراغ فهرست سایت معتبر IMDB رفتیم. در این فهرست جای فیلم های بسیاری خالی است مانند: پرندگان، کشتار با اره برقی در تگزاس، آرواره ها، سوسپیریا، حالا نگاه نکن، آکیولس، مستاجر، زیر پوست، شب بخیر مامان، جلسه9، فیلم کابوس در خیابان الم، مارتین، یتیم، تست بازیگری، شیطانی، غریبه ها، اره، پروژه جادوگر بلر، سکوت بره ها، خانه کشتار، یتیم خانه، فعالیت فراطبیعی، کانجورینگ و... اما در صدر این فهرست 5 فیلم قرار دارد:
1- روانی
(آلفرد هیچکاک 1960 – امتیاز 8.5)
در تبلیغات فیلم اعلام می شد که «پایان فیلم را لو ندهید، ما فقط یک پایان داریم». زنان در سینما از حال رفتند، مردان دنبال در خروجی می گشتند و بازیگر فیلم بعد از بازی در آن از دوش گرفتن می ترسید! شخصیت منفی این فیلم، دومین شخصیت شرور تاریخ سینما به انتخاب منتقدان سینماست.
سکانس فراموش نشدنی: ملاقات با مادر صاحب هتل
2- بیگانه
(ریدلی اسکات 1979- امتیاز 8.5)
در فضا هیچ کسی صدای فریاد کشیدن شما را نمی شنود. ریدلی اسکات فیلم اسلشر را از کره زمین جدا کرد و با روایت داستانی از ورود موجودی بیگانه به سفینه فضایی، ژانر وحشت را به فضا برد. اسکات به منظور ساخت ترکیبی از 2001 اودیسه فضایی و کشتار با اره برقی در تگزاس، هنرمندی را استخدام کرد تا موجود فضایی قاتل را طراحی کند.
سکانس فراموش نشدنی: سیگورنی ویور در پایان با موجود بیگانه روبه رو می شود
3- درخشش
(استنلی کوبریک 1980- امتیاز 8.4)
تنها فیلم کوبریک در این ژانر است. کوبریک آن قدر در کارش دقیق بود و سخت می گرفت که انگار سر صحنه همه را به قتل می رساند! به دلیل وسواس کارگردان فیلمبرداری یک سال به طول انجامید. شلی دووال مجبور شد یک صحنه را 127 مرتبه بازی کند و شبی نبود که جک نیکلسون خسته و کوفته به خانه بر نگردد. با این حال بازیگر نقش بچه که 7 ساله بود، تا ۱۲ سالگی نفهمید در فیلمی ترسناک بازی کرده است!
سکانس فراموش نشدنی: جک نیکلسون به طور کامل کنترلش را از دست می دهد: «جانی اومده»!
4- موجود
(جان کارپنتر 1982- امتیاز 8.2)
دانشمندان با یک موجود فضایی روبه رو می شوند که مدام تغییر شکل می دهد و به شکل کسانی که به قتل می رساند، در می آید. جان کارپنتر نسخه اصلی فیلم را به روز کرد و اشاره هایی هم به بیماری ایدز در فیلمش کرد اما موجود در زمان اکران هیچ موفقیتی به دست نیاورد. با وجود این، موجود امروزه به عنوان اثری کلاسیک در قالب علمی-تخیلی-وحشت شناخته می شود.
سکانس فراموش نشدنی: سکانس تغییر شکل حفره روی سینه موجود بیگانه.
5- جن گیر
(ویلیام فریدکین 1973- امتیاز 8)
وقتی نسخه اصلی فیلم اولین بار در انگلستان نمایش داده شد، چند انجمن شهری، نمایش عمومی فیلم را تحریم کردند. جیغ های شیطانی که از دهان لیندا بلیر بیرون می آمد، صدای جیغ حیواناتی بود که ذبحشان می کردند. یکی دیگر از صداهای به یادماندنی، صدای چرخیدن 360 درجه ای سر ریگان است که همه کارکنان و بازیگران کیف پول های چرمی خود را جلوی میکروفون جمع کرده و به هم می مالیدند!
سکانس فراموش نشدنی:چرخش 360 درجه ای گردن لیندا بلر
نکته: ذکر این اسامی به معنای توصیه به تماشای آن ها نیست.
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
گاهی محتوای فیلم های ترسناک، مدت ها زندگی فرد را دگرگون می کند و تأثیرات مخربی بر شخصیت وی می گذارد. چرا که خواسته ها، آرزوها و احساسات انسان در فیلم ها به نمایش درآمده و بیننده خود را مانند یک بازیگر در فیلم فرض می کند و رفتار و حرکات او را تقلید می کند. همچنین برخی از این گونه فیلم ها با فرهنگ جامعه و اعتقادات مذهبی ما انطباق ندارند و این تضاد فرهنگی و عقیدتی سبب می شود که بیننده و به ویژه نسل جوان احساس ناکامی کند و بین خواسته های خود و آن چه جامعه و ارزش های حاکم بر آن از او می خواهد، دوگانگی ببیند. همین احساس ناکامی و تعارض، عاملی برای دور شدن از آرامش و ایجاد اضطراب خواهد بود. اگر از اثرات روحی و روانی دیدن چنین فیلم هایی بر روی کسانی که تسلط کامل بر خلقیات خود ندارند [که بیشتر ما تا حدی این چنین هستیم] بگذریم، برخی از فیلم های وحشت زا می تواند اثرات منفی در باورهای انسان نیز بگذارد. محتوای برخی از این گونه فیلم ها می تواند تماشاگر را در حالتی غیر عادی قرار دهد و آموخته های وی را نیز متزلزل کند. البته این تأثیرات روی تمام افراد یکسان نیست و بیشترین تأثیر را روی گروه کودک و نوجوان و افراد کم دانش می گذارد. همان طور که متأسفانه چندی پیش در کشور خودمان دیدیم نوجوانی بر اثر تماشای یک سریال ماورائی سالم از تلویزیون خودمان [5 کیلومتر تا بهشت] دست به خودکشی زد. ضمن این که از آن جا که بیشتر حالت های داستانی جذاب برای فیلم های ترسناک بیان شده و از جایی به بعد فقط ایده ها به اشکال مختلف تکرار می شود، بیشتر تاکید فیلم های گونه وحشت جدید روی ترساندن مخاطب با صحنه سازی های شوک آور غیر داستانی است، یعنی به کمک صدا، موسیقی، فریاد ناگهانی و اتفاق هایی مثل حضور ناگهانی یک روح درست وقتی حدس نمی زنید در کادر! شما نمی ترسید فقط غافلگیر می شوید، به همین دلیل تماشای زیاد این فیلم ها باعث خواب ناآرام می شود و تأثیر این شوک ها که ممکن است با یک صدای معمولی در منزل کلی بترسید چون شرطی شده اید!
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
آثار کمدی و ترسناک در سینمای جهان، طرفداران بسیاری دارد اما در سینمای ایران به ژانر کمدی بیشتر پرداخته شده است. دلیل این امر تجربیات ناموفق در ساخت آثار ترسناک است که تماشاگران را دلزده کرده است. همچنین محدودیت هایی که برای به تصویر کشیدن عوامل ترسناک در فرهنگ ما وجود دارد، مانع پیشرفت سینمای وحشت در ایران شده است. ناتوانی در تبدیل مضامین ترسناک به درام و همچنین نبود ظرافت ها و پرداخت ها در تکنیک سینمای وحشت، این سینما را در ایران مهجور کرده است. همان طور که دیدیم جدید ترین اثر این گونه سینما، «دراکولا»ی رضا عطاران نیز نتوانست تماشاگران را راضی از سالن سینما خارج کند. در این میان گویا پولاد کیمیایی قصد دارد برای ساخت اولین فیلم سینمایی اش به سراغ ژانر وحشت برود.
ساموئل خاچیکیان اولین کارگردانی بود که در دهه های 30 و 40 به سراغ این ژانر رفت. او فیلمی به نام «ضربت» ساخت که اولین فیلم ترسناک حرفه ای ایرانی شد. بعد از انقلاب داریوش فرهنگ اولین فیلم بلند سینمایی اش «طلسم» را در سال ۶۵ ساخت که مورد توجه قرار گرفت. «شب بیست و نهم» دومین فیلم حمیدرخشانی در سال ۶۸، یکی از بهترین فیلم های قدیمی سینمای ایران است که در ژانر وحشت ساخته شده است و تمام عناصری که فیلم را ترسناک کرده، ایرانی است. از شبح و آل گرفته تا روابط سنتی بین آدم ها.
«ساحره» دومین فیلم داوود میرباقری اقتباسی از داستان کوتاه «عروسک پشتپرده» بود که چندان مورد استقبال عموم و منتقدان قرار نگرفت. داریوش فرهنگ، چهارده سال بعد از ساخت فیلم طلسم به سراغ ساخت فیلم دیگری در گونه وحشت رفت. «شب های تهران» نام هشتمین فیلم او بود که تهمینه میلانی فیلمنامه اش را نوشت و درباره قاتل ناشناسی بود که دختران چشم آبی را در شهر شکار می کرد و به قتل می رساند. دیگر فیلم های این ژانر عبارتند از: کلبه، پارک وی، حریم، خوابگاه دختران، خواب لیلا، آل، پستچی سه بار در نمی زند، مردی در آینه و...
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
هرگاه صحبت از سینمای وحشت می شود، نام آسیای شرقی و به ویژه ژاپن می درخشد! این پیشتازی از یک طرف مربوط به فرهنگ، ادبیات و اعتقادات ژاپنی هاست و از طرف دیگر مدیون بازسازی هایی است که از فیلم های ترسناک کلاسیک انجام شده است. فیلم های شرق آسیا برای ما ایرانی ها خیلی ترسناک است چون عامل وحشت به جای یک روانی اره به دست، عامل متافیزیکی است که حس می کنیم ممکن است واقعا برای ما هم اتفاق بیفتد.
در ادامه پنج فیلم برتر سینمای وحشت آسیای شرقی را به انتخاب سایت «مووی مگ» می آوریم:
1- حلقه (Ringu): داستان این اثر درباره فیلمی ویدئویی بود که هرکس با دیدن آن بعد از هفت روز به شکلی وحشتناک از دنیا می رفت. این داستان جذاب، پرداخت مناسبی داشت و تا آخرین لحظه نیز تماشاگر را پای فیلم میخکوب می کرد و متوجه نمی شد که واقعا چه اتفاقی با تماشای فیلم رخ می دهد و چرا قربانیان با آن وضع فجیع از دنیا می روند اما سکانس آخر... پایان بندی این اثر یکی از هوشمندانه و ترسناک ترین پایان بندی هایی است که تا به حال در ژانر وحشت مشاهده شده است. حلقه را می توان یک کلاس آموزش فیلمسازی به سبک ترسناک دانست.
2- کینه (Ju-on): در این فیلم بیننده با دو شخصیت مواجه است. پسر بچه ای که ظاهرا خیلی آرام و مهربان است و یک خانم با موهای ژولیده که اصلا با کسی شوخی ندارد و تا دلتان بخواهد در مکان های عجیب و غریب از زیر پتو گرفته تا حمام، یک دفعه خودش را نشان می دهد! کینه در مقایسه با دیگر آثار ترسناک سینمای شرق از خلاقیت بیشتری در ایجاد ترس لحظه ای برخوردار بود. خیلی از افراد پس از تماشای کینه تا چند روز می ترسیدند زیر میزشان را نگاه کنند! صدای ممتدی که مقدمه ورود قربانی به تنگه وحشت بود، هنوز یکی از ترسناک ترین صداهاست.
3- شاتر (Shutter): محصول سال 2004 تایوان است و داستان زوجی عکاس را روایت می کند که همواره در تصاویری که مرد می گیرد، یک شخص ناشناخته و نورهای عجیبی مشاهده می شود. شاتر از آن دسته فیلم هایی است که خوب آغاز می شود، میانه ای قانع کننده دارد و پایان بندی اش بسیار تکان دهنده و ترسناک است. شاتر اجازه نمی دهد شب آرامی را سپری کنید!
4- کوایدن (Kwaiden): یکی از شاخص ترین آثار کلاسیک ژانر وحشت ساخته سال 1964 است. داستان کوایدن درباره افسانه هایی است که درباره ارواح وجود دارد و این داستان ها در 4 اپیزود روایت می شود. نورپردازی، دقت در طراحی صحنه، روایت داستان، تسلط کارگردان به افسانه های ترسناک محلی و روایت بی نقص آن سبب شده است تا هنوز هم یکی از ترسناک ترین آثار سینمای وحشت باشد.
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.