همسایه مان در زندگی ما دخالت می کند!

نویسنده : مصلح میرزایی روان شناس بالینی از انستیتو روان‌پزشکی

همسایه میان سالی داریم که خیلی به خانه ما رفت و آمد دارد، درباره همه چیز نظر می دهد و در زندگی مان دخالت می کند. به دلیل سن و سال بالایش، دلمان نمی خواهد ناراحتش کنیم اما رفتارهایش خیلی آزارمان می دهد.

 

در روان‏شناسی علمی، هر رفتاری تابع قواعدی است و در شرایط خاصی اتفاق می‏افتد. یکی از مهم ترین این قواعد، اصل تقویت است. اصل تقویت به معنای ساده این است که وقتی به رفتاری توجه می شود و به نتیجه خود می‏رسد، احتمال وقوع آن بیشتر است.
همه اعضای خانواده موضع یکسانی بگیرید
در این جا نیز شما (یعنی اعضای خانواده به عنوان میزبان) تقویت کننده رفتار همسایه (مهمان) محسوب می‏شوید. بایداز ابتدا به وی اجازه ورود زیاد نمی‏دادید یا با واکنش خود او را متوجه می‏کردید که احساس خوبی به دخالت‏های وی در زندگی‏تان ندارید. در شرایط فعلی، ابتدا باید در خانواده با هم متفق القول باشید که برای مقابله با این گونه رفتارها برنامه‏ای داشته باشید و همه در یک راستا حرکت کنید؛ چون اگر برای مثال یکی از شما رفتار این همسایه را نادیده بگیرد و یکی واکنش مثبت به آن نشان دهد یا با وی همراهی کند، نمی‏توانید پیام روشنی به وی بدهید و او متوجه رفتار اشتباه خود نمی‏شود.
مشکل رفت و آمد اوست یا دخالت هایش؟
قدم بعدی این است که تصمیم بگیرید آیا کلاً با رفت و آمد زیاد وی به خانه‏تان مخالف هستید یا صرفاً از دخالت‏های وی ناراحتید و با حضور وی مشکلی ندارید. اگر حالت اول است، اصولاً باید با احترام و به طور روشن به وی بگویید که الان نمی‏توانید پذیرای وی باشید یا این که مشغول کاری در خانه هستید که نمی‏توانید از او پذیرایی کنید؛ سعی کنید حتی اگر نتوانستید کلاً وی را منصرف کنید، حداقل زمان ورود وی را رفته رفته در کنترل خود درآورید؛ همین مسئله او را متوجه خواهد کرد که هر زمانی نمی‏تواند بدون در نظر گرفتن شرایط شما وارد خانه شود.
بی اعتنایی به دخالت های همسایه
 قدم بعدی شاید این باشد که به وی اجازه بدهید وارد خانه شود و از او استقبال کنید؛ ولی به محض ورود به موضوعات حساس شما یا خانواده، از آن موضوعات بگذرید و به حرف‏های مداخله گرایانه وی بی اعتنایی یا بحث را عوض کنید.
اگر راهکارها جواب نداد...
اگر این راهکار را هم چندین بار انجام دادید و باز نتوانستید او را از دخالت‏هایش منصرف کنید؛ بهترین کار این است که به طور روشن و قاطع و به دور از پرخاش یا توهین و تحقیر، به او بگویید از این که وارد مسائل شخصی-خانوادگی شما می‏شود، حس خوبی ندارید و از وی درخواست کنید درباره موضوعات حساسی که تصمیم گیری در آن به عهده خانواده و بزرگ ترهای خانواده است، وارد نشود. ممکن است او با این اقدام شما جبهه بگیرد یا اظهار دلخوری کند، ولی شما از این مسئله ناراحت نشوید. واقعیت این است که اگر زودتر این کار را نکنید، ناراحتی های شما تلنبار می شود و روزی با خشم و دلخوری زیاد با وی برخورد می‏کنید و آن موقع بیشتر پشیمان می‏شوید.
مشکل اصلی نزد خودتان است
در واقع، مشکل شما، رفتار مداخله گرایانه همسایه نیست، بلکه کمبود جرات‏ورزی است. این رفتار یک نوع توانایی است که طی آن فرد یاد می گیرد احساس ناراحتی به حق خود را در قبال رفتار منفی یا آسیب زننده شخص مقابل، بیان کند؛ بدون این که درگیر رفتار پرخاشگرانه یا رفتار منفعل و توام با ترس شود. شما باید بتوانید بر احساس شرم و خجالت زدگی خود غلبه و با آرامش و اطمینان، هم احساس ناراحتی خود از رفتار همسایه را بیان کنید و هم درخواست روشنی داشته باشید، مثل این که «لطفا وارد مباحث خانوادگی ما نشوید» یا «بهتر است درباره موضوعات دیگری صحبت کنیم و این مسئله را برعهده فلانی بگذاریم».