پرونده
تعداد بازدید : 1120
دفتر نقطهای روشی جدیدوجالب برای برنامهریزی
«بولت ژورنال» یک روش نظمبخشی به زندگی است که این روزها در شبکههای اجتماعی علاقهمندان زیادی پیدا کرده و آشنایی با آن کاربردی به نظر میرسد
نویسنده : نرگس عزیزی| روزنامهنگار
شاید شروع کردن به برنامهریزی سالانه در روزهای پایانی فروردین کمی دیر به نظر برسد اما از آن جایی که امسال، سالی متفاوت از همه سالهای قبل را آغاز کردیم و البته تازه آرام آرام زندگی دارد به روال قبل خود کمی نزدیک میشود، شاید بتوان از این تاخیر چشمپوشی کرد. در این پرونده سراغ یکی از ترندهای جدید در زمینه برنامهریزی و نظمبخشی رفتهایم: «بولت ژورنال». شاید شما هم این اصطلاح را در شبکههای اجتماعی شنیده باشید اما منظور از بولت ژورنال چیست؟ چطور میتوانیم از این روش استفاده کنیم؟ مبدع این روش کیست؟ ابزارهای دیگر برنامهریزی چه مزایا و معایبی دارند و در نهایت اینکه چرا برخی از افراد تصور میکنند نیازی به صرف وقت برای برنامهریزی این چنینی ندارند؟ این موارد، سوالاتی است که در این پرونده در پی پاسخ به آنها هستیم.
بولتژورنال؛ جذاب و انعطافپذیر
شعار مبدع این روش برنامه ریزی، مرور گذشته، نظمدهی به زمان حال و برنامهریزی برای آینده است
اما چطور باید عملیاش کرد؟
برخی بولت ژورنال را یکی از روش های برنامهریزی و برخی آن را تنها یک ابزار میدانند. اما شاید بتوانیم آن را ترکیبی از یک روش متفاوت و البته ابزاری جدید بدانیم. در این روش از یک دفتر و خودکار برای نوشتن برنامهها، ایدهها و مسئولیتهای روزانه استفاده شده و در کنار آن با هدفگذاری در بازههای زمانی متفاوت و البته در حوزههای مختلف زندگی خود، فرد تلاش میکند تا به آنها دست پیدا کند. شعار مبدع این روش مرور گذشته، نظمدهی به زمان حال و برنامهریزی برای آینده است که میتواند تا حدی نشاندهنده روش استفاده از آن هم باشد. در این روش در کنار برنامهریزی و وارد کردن قرارها و وظایف، شما قرار است مرتب مروری بر مسیری که طی کردهاید هم داشته باشید. اما این دفترچه چطور تهیه شده و به صورت معمول شامل چه صفحاتی است؟
چطور بولت ژورنال بسازیم؟
لوازم مورد نیاز برای این روش عبارتند از: یک دفتر ساده که غالبا از دفاتر بدون خطکشی برای این کار استفاده میشود و یک یا چند خودکار. طبق توصیههای سایت بولتژورنال، دفتر شما میتواند شامل فهرست، چشمانداز آینده، ثبت تقویم آن ماه در صفحه، فهرست کردن برنامهها و کارهایی که باید در آن ماه پیگیری شوند و سپس صفحه مربوط به هر روز باشد. جدای از این قسمت که مشابه برنامهریزی در روشهای دیگر است، شما میتوانید صفحات دیگری را متناسب با نیازهای خود به دفترتان اضافه کنید. این صفحات میتوانند شامل فهرست کتابهایی که میخواهید بخوانید، فهرست فیلمهایی که میخواهید ببینید، عادت سنج که عبارت است از: رفتارهایی که دوست دارید تبدیل به بخش ثابتی از زندگی شما شوند و ثبت موفق بودن در انجام آن رفتار به شکل روزانه، ثبت روحیه روزانه، میزان خواب شبانه و ... باشد.
نکته: اگر نوبت اول است که شروع به نوشتن بولتژورنال میکنید بعد از فهرست، بهتر است صفحهای را به تعریف علایم قراردادی خود اختصاص دهید. همانطور که ملاحظه کردید، تنوع بالایی در صفحات بولت ژورنال وجود دارد. در واقع بخشی از جذابیت این روش در همین امکان شخصیسازی آن و کم و زیاد کردن صفحات مبتنی بر نیازهای شخصی است.
روش وارد کردن اطلاعات
در بولتژورنال
ابتدای تنظیم دفتر که به صورت معمول در ابتدای سال جدید انجام میشود، لازم است زمان بیشتری را صرف این کار کنید چراکه شما باید اهداف کلی سالانه خود را تعیین کنید و بخشی از برنامهها که میدانید در طول سال لازم است آنها را انجام دهید(برنامه امتحانات، شرکت در مراسمی خاص، اسبابکشی و ...) در دفتر خود وارد کنید. سپس برای بخشهایی که در نظر دارید، صفحاتی را در نظر بگیرید و دفتر خود را به صورت کلی سازمان دهید. مرحله بعدی کار در ابتدای هر ماه اتفاق میافتد؛ زمانی که شما اهداف جزئیتری دارید و برنامههای ماهانه خود را سر و سامان داده اید و جزئیات بیشتری از کار را مشخص میکنید. ایدهآل آن است که افراد هر روز زمانی را برای ثبت موارد در دفتر اختصاص دهند. بسیاری از افراد پیش از خواب، زمانی را برای ثبت فعالیتهای روزانه، مرور فعالیتها و بررسی دلایل شکست و موفقیت و نوشتن اهداف و برنامههای روز بعد اختصاص میدهند. با این کار شما هر روز صبح که از خواب بیدار میشوید، از برنامه خود اطلاع دارید.
مراقب این خطای خطرناک باشید
مهمترین خطر در مسیر استفاده از بولت ژورنال را میتوان کمالگرایی در نظر گرفت. افراد زیادی هستند که وقتی دفاتر زیبا و تزیین شده دیگران را میبینند، ناامید می شوند و احساس میکنند توانایی لازم برای استفاده از این روش را ندارند. یا به تصور اینکه به قدر دیگران بعد از استفاده از این روش، پیشرفت نداشته و زندگیشان متحول نشده کار را نیمه کاره رها میکنند. نکته دیگر اینکه هرچند ایدهآل آن است که هر روز زمانی را به این کار اختصاص دهید اما یادتان باشد کمتر کسی در عمل میتواند این کار را بکند. اگر کمالگرایی مشکل قدیمی شماست، پیشنهاد میشود زمان زیادی را برای ایده گرفتن از دفاتر دیگران اختصاص ندهید!
آشنایی با کلیدها یا علایم قراردادی این روش
این بخش یکی از بخشهای ابتدایی دفتر است. هدف از آن، سرعت دادن به ورود اطلاعات و تحلیل آنهاست. شما به هر تعدادی که دوست دارید، میتوانید علامت تعریف کنید. علایم زیر در سایت بولتژورنال پیشنهاد شده است.
: وظایفی که بر عهده شماست.
O: قرارها و مهمانیها
_ : یادداشتها و نکات
* (کنار یک مورد): دادن اولویت بالاتر برای پیگیری
! (کنار یک مورد): ایده جالبی که بهتر است پیگیری شود
×(روی یک مورد): تکمیل کار
< (در کنار یکی از موارد بالا): انصراف از انجام کار
> (در کنار یکی از موارد بالا): انتقال کار به زمانی دیگر در آینده
آشنایی با رقبای بولتژورنال
از قدیم روشهایی برای برنامهریزی وجود داشته و البته طی سالهای اخیر هم روشهایی محبوب بودهاند
برای برنامهریزی و ثبت کارها و وظایفی که بر عهده ماست، بولت ژورنال تنها روش موجود نیست. از قدیم روشهایی برای این منظور وجود داشته و البته طی سالهای اخیر هم روشهایی محبوب بودهاند که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره میشود. همچنین به طور مختصر از مزایا و معایب آنها خواهیم گفت.
دفتر خاطرات روزانه: این روش یکی از قدیمیترین روشها برای نظم دادن به زندگی است. البته که در خاطرهنویسی ،افراد بیشتر متمرکز بر کارهای انجام شدهاند اما در عین حال به صورت معمول همزمان برنامههای آینده هم در این روش ثبت میشود.
مزایا: روش خوب برای مرور گذشته و بررسی موفقیت برنامهها و دلایل آن.
معایب: توجه کمتر به برنامهریزی برای آینده و پیگیری دشوار روند کارها طی زمان.
تهیه فهرست کارهای روزانه: این روش را بسیاری از ما تجربه کردهایم. اینکه در ابتدای روز فهرستی از کارهایی که باید در آن روز انجام بدهیم، تهیه می کنیم و با انجام هر بخش کنار آن علامت میزنیم. البته جدای از محیط کار، بسیاری از ما عادت داریم که همین روش را برای تهیه فهرست خرید، آماده کردن وسایل سفر، آمادگی برای مهمانی و ... هم اجرا کنیم.
مزایا: نظمبخشی به کارها و کم کردن استرس ناشی از مسئولیتهای متعدد.
معایب: نبود برنامهریزی برای طولانیمدت و محدود ماندن به یک بازه زمانی کوتاه و یک بُعد از زندگی.
دفاتر برنامهریزی یا پلنر: شاید با شنیدن نام پلنر کمی احساس غریبگی کنید. دفاتر برنامهریزی بسیار شبیه به سررسیدهایی هستند که بیشتر ما آنها را دیدهایم. در این روش هر چند در مقایسه با فهرست کارهای روزانه، بازههای زمانی طولانیتری مد نظر قرار میگیرند اما در مقایسه با بولت ژورنال، معمولا ابعاد محدودتری مدنظر است.
مزایا: نظم در برنامهریزی و دسترسی آسان به اطلاعات هر روز.
معایب: تحلیل کمتری روی برنامهها انجام شده و مرور گذشته کمتر مدنظر است.
پلنرها و تقویمهای دیجیتال: این ابزار در واقع نسخه دیجیتال همان پلنرهای کاغذی است اما با امکانات بیشتر. یکی از مهمترین تفاوتهای این روش با دیگر روشها در امکان تنظیم هشدارهای یادآوری است، گویی دفتر برنامهریزی در این روش، سخنگو شده است و به این ترتیب میتواند توجه ما را به خود جلب کند.
مزایا: تنظیم هشدار و زنگ برای یادآوری، در کنار نبود محدودیت در تعداد صفحات و امکان اصلاح بدون مشکل.
معایب: وابستگی به رایانه یا گوشی تلفن، پوشش ندادن تمام ابعاد زندگی و توجه کمتر به تحلیل دادهها در این روش.
زندگی من که نیازی
به برنامهریزی ندارد
بیشتر افرادی که تصور میکنند زندگیشان بیش از حد تکراری است و بنابراین نیازی به برنامهریزی خاصی ندارند، دچار یک اشتباه مشترک هستند؛ آنها از ابعاد مختلف زندگی خود غافل اند و بخشهایی را به کل فراموش کردهاند. در دیدگاههای مختلف روانشناسی، ابعاد مختلفی برای رشد افراد در نظر گرفته میشود. به عنوان مثال در بحث کیفیت زندگی، روانشناسان به صورت معمول چهار بعد را در نظر میگیرند؛ عاطفی-روانی، روابط اجتماعی، جسمی و معنوی. به این معنی که اگر کسی در فکر ارتقای کیفیت زندگی خود است باید این چهار بعد را در نظر داشته باشد. البته در برخی دیگر دیدگاهها، ابعاد متنوعتری برای برنامهریزی در نظر گرفته میشود. توجه به رشد شخصی، روابط عاطفی با همسر یا مسائل مربوط به ازدواج، روابط با اعضای خانواده و فرزندپروری، روابط با دوستان، مسائل کاری و کسب و کار، توجه به تفریح و سلامت جسمی و زیبایی از جمله ابعادی است که درباره آنها صحبت شده است. حالا نگاهی به زندگی خود بیندازید، آیا شما به این ابعاد در زندگی خود توجه کافی دارید؟ طی سالهای اخیر کدام بخش بیشتر مغفول بوده است؟
برنامهریزی، زمانهای هدررفته را احیا میکند
مشکل شایع دیگری هم در این زمینه زیاد دیده میشود تصور می شود که همین الان هم من زندگیام به قدر کافی شلوغ است و زمان اضافه برای برنامه جدید ندارم. این در حالی است که استفاده از روشهایی چون بولتژورنال کمک میکند تا افراد بتوانند استفاده بهتری از انرژی و زمان محدود خود داشته باشند. در ابتدای مسیر، شما ممکن است نتوانید برنامه جدیدی را وارد زندگی خود کنید، اما مطمئن باشید با منظمتر شدن برنامهها، زمانهای خالی هم کمکم خود را نشان خواهند داد.
از حل مشکل در کودکی تا کارآفرینی در بزرگ سالی
زندگی پر فراز و نشیب مبدع این ابزار، میتواند برای ما درسهایی داشته باشد
رایدر کرول (Ryder Carrol) متولد 1981 است. زمانی که کودک بود، تشخیص اختلال بیشفعالی(کمبود توجه) دریافت کرد. او در بزرگ سالی مشکلش را شلوغ بودن ذهن و عدم تمرکز به خاطر تعدد افکار توصیف کرده است. او در مصاحبههایش گفته که به این نتیجه رسیده بوده که اگر بتواند ذهنش را خلوت کند، میتواند از انرژی و زمان محدودی که در اختیار دارد به شکل بهتری استفاده کند. او طبق تجربه، ابزار بولتژورنال را ایجاد میکند. ایده او مبتنی بر نوشتن هر فکر و ایدهای که به ذهن میرسید روی کاغذ و بعد تحلیل این افکار و ایدهها بود. آرام آرام و با افزایش سن، ایده اولیه او نظم و ترتیب بیشتری میگیرد. در جوانی در گفتوگویی روش خود را با چند نفر از دوستانش در میان میگذارد. وقتی از روش او استقبال میشود، کمکم به این نتیجه میرسد که پس شاید این روش بتواند مورد استفاده افراد بیشتری قرار بگیرد.
تجارتی چندین میلیون دلاری
سال 2013 رایدر ایده خود را در خصوص بولتژورنال تجاریسازی و مجموعهای برای ارائه خدمات و محصولات در این زمینه راهاندازی میکند. طی نزدیک به هفت سالی که او مجموعه خودش را راه انداخته تا به امروز این ایده توسط میلیونها نفر در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار گرفته و البته مواردی به آن اضافه یا از آن کم شده است. در نتیجه استقبال از این ایده در آمریکا در سال 2018 میزان فروش دفاتر بدون خطکشی که بیشتر برای تهیه بولت ژورنال استفاده میشود، 18 درصد افزایش یافت و مجموع فروش آن به 210 میلیون دلار رسید. در واقع روش رایدر برای مدیریت مشکل شخصیاش حالا به تجارتی چند میلیون دلاری تبدیل شده است. همچنین رایدر کتابی درباره بولت ژورنال در سال 2018 منتشر کرده که در فهرست پرفروشهای نیویورک تایمز در آن سال قرار گرفت. اگر دوست دارید درباره رایدر بیشتر بدانید، میتوانید سخنرانی او در مجموعه تد را گوش دهید.
منابع این پرونده: Bullet journal.com، Ted.com، medium.com، npd.com