نمی دانم چرا از حرف ها و رفتارهای والدینم عصبی می شوم!
نویسنده : سجاد خانجانی دانشجوی دکترای روان شناسی بالینی در انستیتو روان پزشکی
خانمی 38 ساله هستم که به تازگی ازدواج کرده ام. مشکل بزرگی که من را آزار می دهد این است که با همه ارادتی که به خانواده و به ویژه والدینم دارم، وقتی به خانه آن ها که هر دو سالمند هم هستند، می روم، ناخودآگاه عصبی می شوم، نمی دانم چرا ولی به شدت آستانه تحملم کم می شود. در برابر بیشتر حرف ها و واکنش هایشان عصبانی می شوم، هرچند خودم را کنترل می کنم تا متوجه نشوند، ولی این احساس به شدت عذابم می دهد، سال هاست این احساس را دارم. نمی فهمم چه علتی دارد.
خشم، یکی از هیجان های طبیعی انسان، در عین این که برخی مواقع می تواند مفید باشد، اما در بسیاری از موقعیت ها ابراز نامناسب آن می تواند به تخریب روابط، احساس گناه، شرم و افسوس منجر شود که این عوامل خود در بلند مدت ممکن است خشم بیشتری را به دنبال داشته باشد؛ بنابراین، این راهکار هاى کلى پیشنهاد می شود:
خشم خود را پایش کنید
هروقت عصبانی می شوید، نشانه های اولیه خشم خود را مانند تپش قلب، برافروختگی چهره، ترس، نفرت، بالابردن صدا و ... شناسایی کنید. در صورت شناسایی نشانه های خشم، می توانید در مراحل اولیه تجربه خشم، آن را مدیریت کنید. از آن جا که علت خشم خود نسبت به والدینتان را نمی دانید این راهبرد می تواند بسیار کمک کننده باشد؛ به این صورت که هنگام تجربه علایم اولیه خشم در مقابل والدین، بر افکاری که در همان حال از ذهنتان می گذرد تمرکز و آن ها را یادداشت کنید. پشت هر احساس و هیجانی که تجربه می کنیم، یک یا چندین فکر است، از این رو شناسایی افکار و بررسی آن ها برای کنترل هیجان هایمان بسیار مهم است. این افکار ممکن است علت ابتدایی خشمتان باشد.
احساس های زیربنایی خشم خود را شناسایی کنید
خشم همیشه هیجان اولیه نیست، بلکه در بیشتر موارد، می تواند یک هیجان ثانویه باشد؛ به عبارت دیگر تحت تأثیر هیجان های دیگری مانند رنجش، خصومت، حسادت، غم و احساس تحقیر ایجاد شود. در این صورت می توانید با مدیریت هیجان های اولیه احساس خشم کمتری را تجربه کنید؛ برای مثال ممکن است شما هیجان های اولیه دیگری را در مقابل والدین تجربه کنید. به دلیل این که این هیجان ها را موجه نمی دانید، آن ها را سرکوب و به دنبال این سرکوبی، احساس خشم می کنید. ممکن است یکی از عواملی که باعث می شود از علت خشم خود در مقابل والدینتان ناآگاه باشید، این موضوع باشد که خشم شما در مقابل والدین یک هیجان ثانویه است به عبارت دیگر ممکن است شما ابتدا یک هیجان دیگر مانند احساس رنجش و اضطراب را تجربه کنید و متعاقب آن، خشم اتفاق بیفتد. در این صورت بهتر است هیجان ابتدایی و افکار مربوط به آن را مدیریت کنید.
به شیوه مناسب، خشم خود را ابراز کنید
می توانید به شیوه های مختلفی خشم خود را ابراز کنید. برخی از افراد به شیوه منفعلانه خشم خود را ابراز و در این شیوه سعی می کنند خشم خود را انکار یا به شیوه های نامناسب مانند قهرکردن، قطع رابطه و کنایه زدن ابراز کنند که این روش به دیگران اجازه می دهد حقوق شما را رعایت نکنند. برخی نیز به شیوه پرخاشگرانه طوری که حقوق دیگران را زیر پا می گذارند، خشم خود را نشان می دهند؛ اما شیوه مناسب، ابراز خشم به روش جرأت مندانه است به گونه ای که ضمن پافشاری بر حقوق و خواسته های خود به حقوق و خواسته های دیگران نیز احترام می گذارید و در مورد علل خشم خود با دیگران به صورت مستقیم و قاطعانه گفت و گو می کنید.
ورزش کنید
شروع یک برنامه منظم ورزشی برای دستیابی به آرامش و در عین حال کاهش آثار منفی محرک های برانگیزاننده بسیار موثر است. فعالیت های ورزشی مورد علاقه مانند پیاده روی، دویدن آهسته، شنا و غیره منجر به کاهش خشم و تحریک پذیری می شود. فعالیتهای جسمانی به کاهش اضطراب-که خود منجر به بروز خشم می شود کمک می کند. چنان چه خشم شما در حال افزایش است، به یک پیادهروی تند بروید، بدوید یا فعالیتهای ورزشی دیگری را که برایتان لذتبخش است انجام دهید.
از دیگران حمایت اجتماعی بگیرید
یکی از راه های ایجاد خشم، شرایط استرس زاست. شما می توانید به عنوان یک راهبرد مقابله با استرس از حمایت اجتماعی دیگران بهره مند شوید. برای مثال وقتی عصبانی هستید بهتر است با همسر یا یکی از دوستان صمیمی تان تماس بگیرید و درباره خشم خود صحبت کنید در این صورت خشم خود را به شیوه ای درست مدیریت کرده اید.
دیگر روش های ابراز خشم
انجام فعالیت های مورد علاقه: با استفاده از این راهبرد احساسی متضاد با احساس خشم خود را تجربه و به طور غیر مستقیم آن را کنترل می کنید.
راهبرد نوشتن نامه: برای والدین خود که از دست آن ها خشمگین هستید، نامه ای بنویسید و در آن درباره احساسات، افکار و انتظاراتی که موجب خشم تان می شود، صحبت کنید. البته هیچ وقت این نامه را برای آن ها ارسال نکنید. با استفاده از این راهبرد، شما خشم خود را به شیوه ای درست تخلیه می کنید.