سید مصطفی صابری-نوروزِ امسال حال و هوایی فوتبالی داشت؛ به طور معمول هر چند سال یکبار مسابقات انتخابی جام جهانی با عید نوروز همزمان میشود و به عیدمان، رنگ و رویی فوتبالی می بخشد. به طور مثال در نوروز 84 با پیروزی برابر ژاپن، صعود به جام جهانی 2006 را تقریباً قطعی کردیم و چهار سال بعدش با شکست برابر عربستان آن هم در ورزشگاه آزادی، عیدمان حسابی تلخ شد. این دوره اما حرص و جوش داشت به خصوص بازی با قطر، اما در نهایت فاصله ما با رقبا آنقدری هست که صعود نکردن مان از صعود کردن به مراتب بعیدتر است. امروز و در اولین پرونده سالِ جدید زندگیسلام، به بهانه موفقیت اخیر تیم ملی و دو بُرد شیرینی که در نوروز کسب کردیم، مروری داریم بر تمام خاطرات تلخ و شیرینمان از مقدماتی دوره های قبل جام جهانی. از بهترین بازیکنان، شیرین و تلخ ترین خاطرات و حتی بامزه ترین اتفاقات هر دوره گفتیم و یادی کردیم از تمام حرص و جوش هایی که هربار خوردیم. با ما همراه باشید.
1998
مُــردیم تا بُـــردیم!
در کل اوضاع چطور بود؟
محمد مایلی کهن همان تیم جوان و دوست داشتنی را که در جام ملت ها درخشیده بود روانه انتخابی کرد. تیم، خوب بازی می کرد اما از یک جایی به بعد اسیر حواشی شد. مایلی کهن ترجیح می داد از مدیرروستا به جای خداداد عزیزی استفاده کند. تیم در یک قدمی صعود، در یک بازی عجیب که شایعه مسمومیت غذایی قبل از بازی هم درباره اش شنیده شد باخت و کارش به پلی آف کشید. در پلی آف، اول ژاپن را زدیم بعد رفتیم سراغ استرالیا. سریال صعودمان به شدت طولانی، فرسایشی و در نهایت حماسی شد.
بهترین بازیکن و گلزن کی بود؟
کریم باقری هافبک تیم ملی کشورمان با 19 گل زده، بهترین گلزن تیم ملی بود. خداداد عزیزی با این که خیلی از بازی ها را به خاطر نیمکت نشینی از دست داد با همان گلی که به استرالیا زد ستاره تیم ملی شد. عابدزاده هم در طول بازی ها درخشش زیادی داشت، به خصوص در ملبورن و بعد از ماجرای پاره شدن تور دروازه تیم ملی.
ترینها...
علی اکبر استاداسدی مدافع آذری تیم ملی که از نظر کیفیت فنی، بازیکن متوسط اما کم ادعایی بود، «شیرین ترین» بازیکن تیم بود. رضا شاهرودی را می توان «خوش تیپ ترین» بازیکن آن دوره دانست. مهدی پاشازاده که در دو بازی آخر به ترکیب اضافه شد هم «پدیده» تیم بود. جواد زرینچه، بهزاد غلامپور و چند نفر دیگر هم جزو مغضوبین تیم ملی به حساب می آمدند.
بَدمن/ ضد قهرمان اصلی کی بود؟
بازیکن تیم قطر که به بازیکنان ما فحاشی کرد و باعث اخراج کریم باقری شد را می توان یکی از ضد قهرمانان آن دوره دانست. آن تماشاگر معروف استرالیایی هم که تور دروازه ایران را پاره کرد، قابلیت ضد قهرمان بودن داشت اما نمی توان منکر شد که رفتار او، عامل اصلی برگشتن ورق بازی به نفع تیم ما بود.
حاشیه مهم آن دوره چه بود؟
اخراج مایلی کهن و آمدن والدیر ویرا را می توان مهم ترین حاشیه آن دوره بازی ها دانست.
2002
امان از دوبلین!
در کل اوضاع چطور بود؟
میروسلاو بلازویچ یا همان چیرو با تجربه کسب عنوان سومی در جام جهانی قبلی، سرمربی کشورمان شد و در همان گام اول به خاطر یک حاشیه معمولی، خداداد عزیزی را از تیم حذف کرد. برانکو دستیارش بود و علی دایی کاپیتانش. جواد نکونام هم اولین بازی هایش را در همین دوره آغاز کرد. تیم خوب نتیجه گرفت تا این که به تور بحرینی ها خورد. فوتبال کثیف بحرین و هنرنمایی ابراهیم میرزاپور روی توپ های ساده، تیم را از صعود مستقیم بازداشت. در مرحله اول پلی آف امارات را بردیم؛ در همان بازی معروفی که پژمان جمشیدی اخراج شد. اما در دوبلین، مقابل تیم قدرتمند ایرلند شکست خوردیم.
بهترین بازیکن و گلزن کی بود؟
در مرحله اول مقدماتی، براگای برزیلی سرمربی تیم ملی بود و توانستیم 19 بر صفر گوام را ببریم. در همان بازی، کریم باقری رکوردزنی کرد و به تنهایی 7 گل زد. در ادامه اما علی دایی با 10 گل، بهترین گلزن ما شد.
ترینها...
علی کریمی بی شک بهترین بازیکن ما بود و مهدی مهدوی کیا، یحیی گل محمدی و علیرضا نیکبخت، ستاره بودند. کریمی یک گل عجیب به عراق زد، یعنی همان گلی که توپ را روی خط دروازه حرکت داد و با خونسردی درون دروازه کرد. نیکبخت در شروع بازی ها خیلی درخشید اما در انتها با اخراج در بازی معروف مقابل بحرین، تیم ملی را به دردسر انداخت. پدیده تیم ملی هم جواد نکونام بود که از همان زمان به بازیکن ثابت تیم تبدیل شد.
بَدمن/ ضد قهرمان اصلی کی بود؟
بازیکنان تیم ملی بحرین بعد از پیروزی برابر تیم ما، آن هم با یک ضد فوتبال ننگین، پرچم عربستان را در دست گرفتند تا مفهوم فوتبال پاک را به راحتی زیرسوال ببرند.
حاشیه مهم آن دوره چه بود؟
اخراج پرویز برومند و مهدی هاشمی نسب از اردوی تیم ملی و ماجرای عجیبی که روی سکوها اتفاق افتاد، آن هم در کوران بازی ها یکی از حواشی بود. خداداد عزیزی هم که در همان اردوی اول به خاطر شماره پیراهن قهر کرد و بعد هم با لجاجت عجیب سرمربی، دیگر دعوت نشد!
2006
صعودبا افزایش سهمیه
در کل اوضاع چطور بود؟
بعد از درخشش تیم های ژاپن و کره جنوبی در جام جهانی قبلی، سهمیه آسیایی ها اضافه شد تا تیم برانکو بتواند صعود کند اما این صعود بر خلاف دوره های قبل در مراحل اولیه اش پرچالش بود به حدی که برانکو که بعد از چیرو سرمربی شده بود و تیمش در جام ملت ها هم درخشیده بود، راضی شد بعد از سال ها، خداداد عزیزی را هم به تیم ملی دعوت کند. گل های حساس برهانی و وحید هاشمیان در بازی های مختلف باعث شد تیم ملی به مرحله بعدی برود و با ضربه سرِ نصرتی، راهی جام جهانی شود.
بهترین بازیکن و گلزن کی بود؟
علی دایی بهترین گلزن ما بود، اما خود جام جهانی برای او بسیار بدیمن بود و بعد از بازی ضعیفش مقابل مکزیک، موجی از پیامک های تمسخرآمیز علیه او در کشور راه افتاد. علی کریمی را هم می توان یکی از بهترین های این مرحله دانست که خود جام جهانی برای او هم ناموفق بود.
ترینها...
تیم ملی در این دوره پر شده بود از بازیکنان جوان تیم فولاد خوزستان که در بازی های آسیایی پوسان با برانکو قهرمان شده بودند. بازیکنانی مثل ناجی بداوی، مبعلی، کعبی، میرزاپور، علوی و کاملی مفرد که هر کدام کمابیش روی مخ هواداران بودند. در هیچ دوره ای تیم ملی شاهد این حجم بازیکن از یک تیم شهرستانی نبوده!
حاشیه مهم آن دوره چه بود؟
دیدار ایران با ژاپن در روزی که علی دایی مصدوم بود و به خاطر تعطیلات عید استقبال زیادی از بازی شده بود با یک اتفاق تلخ همراه شد! درخشش و همکاری علی کریمی و هاشمیان در این بازی خیره کننده بود، اما بعد از برد تیم ملی، بی برنامگی ها و ازدحام جمعیت باعث درگذشت چند هوادار و مصدومیت عده ای دیگر شد. بررسی های بعدی هم چندان گره از مقصران این ماجرا باز نکرد.
2010
فقط 8 دقیقه تا صعود
در کل اوضاع چطور بود؟
علی دایی در تلخ ترین مقطع فعالیتش به عنوان یک مربی، هدایت تیم ملی را دست گرفت. بازیکنان با تجربه ای مثل مهدوی کیا و کریمی کنار گذاشته شدند و سید جلال حسینی و غلامرضا رضایی، مسعود شجاعی و مجید غلام نژاد شدند بازیکنان ثابت. بعد از دو دوره این شانس را داشتیم که رحمتی جای میرزاپور را بگیرد تا حداقل درون دروازه جنگ اعصاب نداشته باشیم. اما تیم علی دایی، هم بد بازی می کرد و هم بد نتیجه می گرفت و سرمربی تیم هم طبق عادت آن روزهایش انتقاد پذیر نبود. بازیکنان تیم ملی حتی با یک خبرنگار درگیر شدند و بعد از کلی دردسر، افشین قطبی به جای دایی شد سرمربی تیم ملی و خیلی هم خوب نتیجه گرفت؛ پیروزی مقابل کره جنوبی در سئول می توانست کلید صعود به جام جهانی باشد اما اشتباه نصرتی در دقیقه 82 یک گل به کره هدیه کرد و تمام تلاش قطبی در جبران نتایج ضعیف دایی تباه شد. قطبی حتی برای جبران شکست های قبلی، کریمی و مهدوی کیا را هم به تیم برگردانده بود اما صعود سهم ما نشد.
بهترین بازیکن و گلزن کی بود؟
جواد نکونام با چهار گل زده، بهترین بازیکن و بهترین گلزن ما بود. به هر حال از تیمی که غلامرضا رضایی را در خط حمله دارد، انتظار بیشتر از این نباید داشت.
ترین ها...
مجید غلام نژاد، معمای بزرگ تیم ملی بود. بازیکنی که حتی در رده باشگاهی هم موفق نبود و بعد از پایان دوران علی دایی هیچ وقت نتوانست در هیچ تیمی بدرخشد.
حاشیه مهم آن دوره چه بود؟
اخراج علی دایی، مهم ترین حاشیه آن دوران بود. بعدها معلوم شد که دایی با آن نتایج ضعیف، حقوق نجومی هم از فدراسیون گرفته و به رغم آن که مقصر اصلی در نرفتن تیم به جام جهانی بود، بازهم تمام حقوقش را مطالبه کرد و یک حاشیه طولانی و فرسایشی برای خودش و فدراسیون فوتبال رقم زد.
2014
هیجان محض تا لحظه آخر
در کل اوضاع چطور بود؟
کارلوس کی روش دستیار فرگوسن و سرمربی رئال مادرید را روی نیمکت داشتیم، تیم ما با دو ملیتی هایی مثل دژاگه، گوچی و دانیال داوری، جذاب تر از قبل بود اما خوب نتیجه نمی گرفت تا این که موتور گلزنی شگفت انگیز قوچان نژاد روشن شد و در بازی های آخر آنقدر درخشید و گل زد که تیم ما به جام جهانی رفت. بازی آخر برابر کره با یک جنگ روانی سنگین بین سرمربی دو تیم همراه بود. بازی کاملاً دست کره ای ها بود اما فلسفه خاصی که کی روش به تیم ما منتقل کرده بود، فوتبالی را رقم زد که در آن می شد از حداقل موقعیت ها، حداکثر استفاده را برد.
بهترین بازیکن و گلزن کی بود؟
قوچان نژاد را باید بهترین بازیکن این دوره دانست. در بازی های آخر، رحمان احمدی دروازه بان بی ادعای کشورمان هم موفق عمل کرد. آندو تیموریان هم با روحیه جنگنده و ارائه بازی های جذاب، سهم زیادی در صعود تیم ما داشت.
ترین ها...
مسعود شجاعی با حرکات اضافه در طول بازی ها و اخراج بی موقع در بازی با کره جنوبی، منفورترین بازیکن تیم از نگاه هواداران بود؛ در کمتر مقطعی شاهد بودیم تماشاگران علیه بازیکن خودی شعار بدهند. هاشم بیگ زاده را می توان بامزه ترین بازیکن تیم دانست. از یک جایی به بعد مهدی رحمتی هم شد مغضوب ترین بازیکن تیم، چون بعد از خداحافظی موقتش از تیم ملی، دیگر دعوت نشد. رضا خانزاده هم علامت سوال بزرگ تیم ملی بود؛ بازیکنی که در باشگاهش هم چندان حضور ثابتی نداشت و به تیم ملی هم برای بازی نکردن دعوت می شد اما همیشه بود!
حاشیه مهم آن دوره چه بود؟
دعوت نشدن مهدی رحمتی و اختلافش با کی روش، دعوای مربیان باشگاهی با سرمربی تیم ملی، نزاع رسانه ای کی روش و سرمربی کره جنوبی و حضور پررنگ و موفق دو ملیتی ها از حاشیه های جالب این دوره بود. به لحاظ دراماتیک بودن، این صعود را می توان بعد از صعود ملبورن، هیجان انگیزترین صعود تیم ملی قلمداد کرد.
2018
ما که رفتیم روسیه
در کل اوضاع چطوره؟
کی روش برای دومین دوره متوالی سرمربی ماند تا از این نظر رکورد دار باشد. تیم کی روش که در جام جهانی قبلی و جام ملت ها، نتایج بدی گرفته بود، در رقابت های انتخابی، تا این جای کار یک رکورد جالب زد؛ یعنی هم نباخت و هم گل نخورد. هر چند هنوز صعود ما مسجل نشده، اما با احتمال بسیار زیادی قطعی است.
بهترین بازیکن و گلزن کیه؟
سید جلال حسینی با بازی های خوبش به تیم منتخب رقابت ها راه پیدا کرد. سردار آزمون هم خوب بازی کرد. رامین رضائیان در بازی هایی که در ترکیب بود، پاس های حساس داد. میلاد محمدی هم پدیده ای شد برای خودش. در دو بازی آخر هم طارمی دو گل سه امتیازی زد.
ترین ها...
در این تیم سعید عزت اللهی با 19 سال جوان ترین بازیکن است. مسعود شجاعی هم به خاطر حضور در رقابت های انتخابی 4 دوره، رکورددار است. پرسپولیس هم بیشترین ملی پوش را بین تیم های لیگ برتری دارد. محسن مسلمان، سروش رفیعی و کاوه رضایی را می توان مغضوبین این دوره دانست. آندو هم که کاپیتان تیم بود، بعد از مصدومیت و افت زیاد، خط خورد.
حاشیه مهم این دوره چیه؟
ماجرای اردوهای کشدار تیم ملی که به خراب شدن ریتم جذاب لیگ منجر شد و حتی وقتی تیم ملی بازی نداشت هم ادامه پیدا کرد، سلسله ای از حواشی را ایجاد کرد که مهم ترینش درگیری رسانه ای برانکو سرمربی پرسپولیس با کیروش بود. کیروش غیر از اخراج مقطعی بازیکنان پرسپولیس و چند بار استعفا دادن، دستیاران ایرانی اش را هم اخراج کرد.