در این مطلب خواندنی با اولین عینک های تاریخ ایران آشنا شوید
تعداد بازدید : 110
عینک پنج هزارساله و دوستانش
عینک همیشه وسیله ای برای بهتر دیدن بوده است اما غیر از این، قصه ها و ماجراهای جالبی هم دارد. ببینیم تاریخ درباره عینک چه می گوید.
اولین عینک: سال 1341 باستان شناسان در یانیک تپه (جنوب غربی تبریز)، اولین عینک ساخته دست بشر را پیدا کردند. جنس این عینک که قدمتش به هزاره های سوم و چهارم قبل از میلاد می رسد، از استخوان است. جالب است بدانید سازنده یا سازندگان این عینک، در طراحی اش بسیار هوشمندانه عمل کردند، به طوری که این عینک ضمن محکم بودن، سبک هم بود.
اولین عینک پیرچشمی: عینک روزنه ای نقره ای که در تپه گیان (غرب نهاوند) کشف شد، مربوط به 2200 سال پیش از میلاد است. محققان معتقدند سازندگان این عینک سعی کردند با استفاده از مفتول نقره و طرح مارپیچ، روزنه ای را ایجاد کنند تا با آن بتوانند مشکل پیرچشمی را اصلاح کنند.
اولین عینک ضد انعکاس برف: این عینک که متعلق به دوره ساسانی است از ظرافت های ویژه ای برخوردار است که با توجه به امکانات آن روزگار، نشان دهنده توانمندی سازندگانش است. نکته جالب این که سازندگان و استفاده کنندگانِ این عینک در آن زمان می دانستند که شبکیه چشم در اثر پرتوهای ساطع شده از برف، آسیب می بیند.
اولین عینکی ها: با وجود چنین تاریخچه ای، عینک از نیمه دوم دوره قاجار طی ارتباطات ایران با فرنگ وارد کشورمان شد. البته به سختی توانست بر دیدگان مردم بنشیند و برای خود جایی باز کند. رفتارهایی از استهزاء و تقبیح گرفته تا اطلاق لقبهایی با بار منفی و فرنگی مآب خواندن کسانی که نهتنها فکل میگذاشتند، یقه، دستمال و کراوات می بستند که بدتر از آن، عینک هم می زدند! از همه مهم تر اینکه چون عینک زدن پذیرش گونه ای نقص جسمانی به شمار می آمد، کمتر کسی می پذیرفت این کاستی را با زدن عینک، بر سر هر کوی و برزن جار بزند.
بهرهگیری از عینک در دوره قاجار از اواخر سده ١٣ قمری، عمدتا برای مطالعه، آن هم در میان رجال و اشراف رواج یافت. تازه بعد از جنبش مشروطیت بود که رجال و کارگزاران حکومتی بیشتر و آشکارتر از عینک استفاده کردند و این قضیه در تغییر تدریجی تصور مردم از عینک موثر بود.
عینک در روزگار ما: کسی امروز عینکی ها را «فرنگی مآب» نمی داند، مسخره کردن هم به آن شکل قدیم وجود ندارد. اما امروز هم عینک صرفا وسیله ای برای «بهتر دیدن» نیست. بعضی با انتخاب فریمی خاص، درواقع تعلقشان را به طیف و گروهی خاص نشان می دهند. مثلا کسی که عینکی با فریم گِرد می زند این پیام را می دهد که هنرمند است یا لااقل به هنرمندان علاقه دارد!
منابع: مقاله بررسی کاربردی چشمی عینک های ایران برای رفع مشکلات بینایی از هزاره چهارم قبل از میلاد در موزه های ایران و جهان و روزنامه شهروند