گفت وگو با یک تهیه کننده و برنامه ساز تلویزیونی
تعداد بازدید : 72
اگر لهجه نیازی را برطرف کند، خودش ماندگار خواهد شد
شاید رادیو و تلویزیون به عنوان حامی و عامل اصلی حفظ و گسترش زبان و لهجه های کشور شناخته شود. هرچند عده ای همین رادیو و تلویزیون را عامل اصلی تغییر و انحراف در زبان و گویش ها و حتی تمسخر و توهین به آنها می دانند. برای روشن شدن این موضوع با یک فیلمساز و برنامه ساز تلویزیونی صحبت کردیم؛ مهدی محمدی بدرآباد، تهیه کننده و کارگردان صدا و سیمای خراسان رضوی که تا کنون فیلم هایی از قبیل «تولدم مبارک»، «الگانس»، «فرزانه»، «کویر» و جنگ های تلویزیونی بسیاری را ساخته است.
به نظر شما چرا در فیلم های سینمایی و سریال های تلویزیونی، بیشتر افرادی که لهجه مشهدی دارند، سبک سر، بی خیال و لوس هستند و شخصیتشان بیشتر جنبه کمدی و شوخی دارد؟
بخشی از این مسئله به این موضوع بر می گردد که ظرفیت های این لهجه برای شوخی بیشتر از سایر لهجه ها و زبان رسمی رایج است. هرچند گاهی این موضوع به افراط کشیده شده که اعتراض صاحبان این لهجه را به دنبال داشته است.
پس چرا از لهجه های دیگر در فیلم ها برای شخصیت های جدی و متشخص استفاده می شود؟ این کم کاری و کوتاهی از کجاست؟
شاید این موضوع مربوط به ویژگی آن لهجه هاست که آهنگین ترند. ولی لهجه مشهدی با توجه به اصالت و نزدیکی اش به فارسی معیار، بیشتر به لهجه روستاییان باصفا نزدیک است. از این رو برای شخصیت های ساده دل و بانمک از این لهجه استفاده می شود. اگر دقت کنیم در بیشتر فیلم ها و سریالها حتی برای ساخت لهجه های ابداعی و بدون مرجع نیز ناخواسته از اصطلاحات و گویش خراسانی استفاده می شود. برای همین به مرور لهجه مشهدی مترادف با این گونه شخصیت ها شده است.
به عنوان یک فعال فرهنگی و رسانه ای، چه راهکارهایی برای زنده نگه داشتن و ترویج لهجه خراسانی ارائه می کنید؟
از این نکته نباید غافل شویم که آن چه باعث حیات یک پدیده می شود نیاز مخاطب به آن و ارتباط مخاطب با آن پدیده است. به طور مثال وقتی شرایط زندگی به سمت شهرنشینی و تمرکز در شهرها سوق پیدا می کند، مرتفع سازی و آپارتمان نشینی خود به خود یک امر فراگیر و به عنوان یک نیاز مطرح می شود. به همین ترتیب اگر لهجه نیازی از مخاطب و شهروندان را برطرف نکند و در یک تعامل پویا با آن ها قرار نگیرد، خود به خود از بین خواهد رفت، حتی اگر فعالان فرهنگی و رسانه ها تمام تلاش خود را انجام دهند تا مانع این کار شوند. به نظر من باید مخاطب امروزی احساس کند که با لهجه اش می تواند نیازش را برطرف و با آن هویتش را کسب کند. ما به زور نمی توانیم لهجه را زنده نگه داریم، ولی می توانیم کاری کنیم که آن لهجه خوشایند به نظر برسد و نیاز مخاطب را برآورده کند. چون در نهایت مردم بنا به نیازشان از یک پدیده استقبال می کنند یا از آن روی گردان می شوند.